Dadaizm Nedir? Özellikleri, Temsilcileri

Dadaizm, “Kural Yıkıcılık” adıyla da bilinen bu akım Birinci Dünya Savaşı’nın insanlığa getirdiği büyük felâketin yarattığı umutsuzluk ve isyan duygularından kaynaklanan bir edebiyat akımıdır. 1916’da Romen şair Tristan Tzara’nın öncülüğüyle ortaya çıkar. Dadaizm akımının yaratıcıları akımın ismini koymakta sözlükten yararlanmışlardır. Rastgele bir sayfa açan ve Fransızca çocuk dilinde tahta at anlamına gelen bu kelimeyle karşılaşan sanatçılar da akıma Dadaizm, Dadacılık adını vermişlerdir. Akımları edebiyatımızla karşılaştırıldığında Cumhuriyet Dönemi’nde ortaya çıkan Garip topluluğuyla normları tanımamak, tabuları yıkmak gibi benzerlikler göstermektedir.

Dadaizm Akımının Özellikleri

  • Birinci Dünya Savaşı’nın doğurduğu sosyal, ahlaki ve dinî çöküntü insanları ümitsizliğe sürüklemiştir. Dadaizm, bu duruma karşı bir isyan olarak ortaya çıkmış ve insan varlığını her şeyin üstünde tutmayı hedeflemiştir.
  • Sosyal değerlerin yozlaşması ve savaşın yıkıcı etkisiyle akılcı düşünce yetersiz kalmış, sanat siyasete alet edilmiştir. Bunun sonucu olarak “dadaistler”, tüm kurallara karşı çıkmış, yazdıklarıyla insanları şaşırtarak uyuşukluktan kurtarmayı ve kötü olan her şeyden intikam almayı amaçlamıştır.
  • Edebiyatta ve sanatta her türlü geleneğe, kurallara karşı çıkan, “kuralsızlığı kural olarak benimseyen” bir anlayıştır.
  • Dadaistler; şiirde biçime önem vermemiş, yeni ve şaşırtıcı imgelerle serbest çağrışımlara, anlam kapalılığına yer vermiş ve alışılmış şiir dilinden uzak durmuşlardır.
  • Kendilerinden önceki bütün sanat ilkelerini, değerleri reddederek saldırgan bir tavır takınmışlardır.
  • Son derece kötümserdirler, geleceğe inanmazlar.
  • Dadaistler, kâğıt parçalarına yazdıkları sözcükleri bir şapkanın içine atıp karıştırarak, şapkanın içinden teker teker çıkarıp sıralayarak şiir yazmışlardır.
  • Kübizm akımının etkisiyle ortaya çıkmış ve 1923’lerde yerini sürrealizme bırakmıştır.
  • Türk edebiyatında fazla ilgi görmemiş, yerleşik kurallara başkaldırdıkları için Garipçilerin bazı şiirlerinde etkisini göstermiştir.

Dadaizm Temsilcileri

Tristan Tzara
Andre Breton
Louis Aragon
Philippe Soupault
Paul Eluard

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Absürt Tiyatro Nedir? Absürt Tiyatronun Özellikleri

Geleneksel tiyatronun kurallarını hiçe sayan, bir olayı canlandırmaktan çok, bir ses ve hareket düzeni olan, …

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir