İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
Ekspresyonizm (dışavurumculuk), yirminci yüzyılda Almanya’da empresyonizme karşı ortaya çıkmış bir sanat akımıdır. Bu akımın kurucusu dünyaca ünlü ressam Van Gogh’tur. Bu akımı “insanların en gizli yönlerini açığa vuran bir anlatım” olarak açıklayabiliriz. Zaten “ekspresyon” Fransızcada “anlatım” anlamına gelmektedir. Ekspresyonizm akımını benimseyen sanatçılara “ekspresyonist” adı verilir. Ekspresyonizme göre şairin görevi dış dünyanın anlamsızlığına, ruhsuzluğuna süratli bir atılışla anlam kazandırmaktır. İyi bir sanatçı, bir nesneyi bütün somut ilişkilerinden ayırmak, onu çıplak ve yalnız olarak, bireysel zihnin katışıksız bir ürünü olarak incelemek durumundadır.
Ekspresyonizm Akımın Genel Özellikleri Nelerdir?
- Resim alanında doğmuş, daha sonra edebiyat alanında da etkisini göstermiştir.
- Bu sanat akımın asıl amacı insanların ruhsal durumlarını anlatmaktır.
- Ekspresyonizm, teknolojik bir dünyada yaşayan aydın bireylerin ruhlarının isyanıdır. Ekspresyonistler, ruhun isyanın sembolü olduğu için “çığlığa” büyük önem vermişlerdir.
- İç dünyanın dışa vurulmasını savunmuşlardır. Bu yönüyle empresyonistlere, realistlere, parnasyenlere ve sembolistlere tepki göstermişlerdir.
- Sanatçılar, kendi içlerine kapanıp kendilerini gözlemlemiş, iç gözleme büyük önem vermişlerdir.
- Bireyin en gizli yönlerini açığa vuran bir anlatım yolu tercih etmişlerdir. Yapıtlarında fantastik ve korkunç olayları anlatmışlardır.
- Bu akımda evrensel olan değil insanın kendi benliği önemsenmiştir.
- Okuyucuyu sarsarak için bulunduğu uyuşukluktan kurtarmayı hedeflemişlerdir.
- Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Alman sinemasında da etkili olan ve çevremizi saran evrene ve dünyaya ilgisiz görünen ekspresyonizm, insanın iç dünyasını en gizli ve çıplak yönleriyle, olduğu gibi anlatmıştır.
- Bozulmuş çizgi ve şekiller, abartı renkleri ile duygusal bir iz bırakmayı hedeflemişlerdir.
- Ekspresyonist bir sanat eserini yorumlarken çizgilerin, renklerin kullanımına dikkat edilmelidir. Sivri ve keskin çizgiler, kırmızı ve tonları öfkeyi ön plana çıkarırken, dairesel oluşumlar, mavi ve tonları daha çok sakinliği vurgular.
Ekspresyonizm Akımın Temsilcileri Kimlerdir?
Dünya edebiyatında önde gelen ekspresyonistler şunlardır:
- O’Neil
- Franz Kafka
- Eliot
- James Joyce
- Heinrich Mann
- Stringberg
- Kaiser
NOT: Türk edebiyatında ekspresyonist olarak adlandırılan yazarlara ya da örnek metinlere rastlanmamıştır.