İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
Empresyonizm (izlenimcilik), on dokuzuncu yüzyılın sonlarında Fransa’da doğmuş bütün sanat dallarını etkilemiş bir akımdır. Realizme, natüralizme ve parnasizme tepki olarak doğmuştur. Sanat üzerinde konu edilen varlığın realist ve objektif yönüne değil, sanatçıda uyardığı izlenimleri anlatmak amacı güder. Bu nedenle Türk edebiyatında “izlenimcilik” olarak da bilinir.
Empresyonizm Akımının Genel Özellikleri Nelerdir?
- Empresyonizmin ortaya çıktığı sanat dalı resimdir. Daha sonra edebiyat ve müzik sanatlarında etkili olmuş bir akımdır.
- Empresyonistler, “sanat için sanat” anlayışına bağlı kalmışlardır.
- Empresyonistler, tabiatı gerçekte olduğu gibi değil, ancak onda edinilen izlenimler ölçüsünde ve niteliğinde anlatmayı gaye edinirler.
- Empresyonizmde nesnelere değişik anlamlar yüklenir.
- İzlenimler sanatçıdan sanatçıya değişeceği için ortaya konan eser, ortaya getirenin kişiliğini yansıtır. Dile getirmek istedikleri kendi iç dünyalarıdır. Bu nedenle öznelliğe büyük önem verilir.
- Sembolizme benzemesine rağmen bir yönüyle ondan ayrılır. Sembolistler biçime önem verirken, empresyonizmde biçim önemli değildir. Ölçüye ve kafiyeye önem vermemişlerdir.
- Empresyonist sanatçılar, anlamda kapalılığı tercih etmişlerdir.
Empresyonizm Akımın İlkeleri Nelerdir?
İzlenimlerin aktarılmasını esas alma: Sanatçının görme duyusuyla iç dünyası arasındaki ilişkiye dayanır. Descartes’in “Düşünüyorum, öyleyse varım” yargısıyla formüle ettiği akılcılığı, Andre Gide’in: “Hissediyorum, öyleyse varım.” felsefiyle karşılamışlardır.
Edebiyatta empresyonizm: Empresyonizm tiyatro ve şiir türlerinde etkilidir. Sembolizmle iç içe görülür. “Empresyonist şiir”; dış dünyanın, sanatçının iç dünyasının perspektifinden görünüşüne dayanır. Doğal olarak bu durum, sanatta, sanatçının önem kazanması, merkeze alınmasını sağlamıştır.
Empresyonizm Akımın Temsilcileri Kimlerdir?
Dünya edebiyatında empresyonizm akımın önde gelen isimleri şunlardır:
- Arthur Rimbaud
- Paul Verlaine
- James Joyce
- Rainer Maria Rilke
NOT: Türk edebiyatında tam olarak bu akıma bağlı sanatçı yoktur. Ahmet Haşim, Cenap Şahabettin ve Ahmet Muhip Dıranas’ta empresyonizmin etkileri görülür.