İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
Edat ve bağlaç konusunun ortak sözcüklerinden biri de “ile”dir. Bu nedenle “ile edat mı bağlaç mı” sorusuyla sık sık karşılaşırız. Öncelikle şunu belirtelim ki “ile” edat olarak da bağlaç olarak da kullanılabilir. Bu yazımızda “ile”nin hangi durumda edat, hangi durumda bağlaç olduğu konusunu örneklerle açıklayacağız.
- “ile” sözcüğü cümle içinde araç, birliktelik anlamı taşıyorsa edattır.
- “ile” sözcüğü cümle içinde “ve” anlamı taşıyorsa bağlaçtır.
Soru: “İle” sözcüğünün edat mı bağlaç mı olduğunu nasıl anlarız?
Cevap: Cümle içinde “ile” sözcüğünün yerine “ve” sözcüğünü koyduğumuzda cümlenin anlamında bozulma olmuyorsa bağlaç görevindedir. Bozulma oluyorsa edat görevindedir.
Örneğin, “Babamla sohbet ederken eski günlerimizi hatırladım” cümlesinde “ile sözcüğü, cümleye birliktelik anlamı katmıştır. Ayrıca “ile” cümleden çıkarılırsa cümlenin anlamında daralma görülmektedir. Bu nedenle söz konusu cümledeki “ile” edat görevinde kullanılmıştır.
“Babamla annem, bu akşam evlerine dönüyorlar” cümlesinde ise “ile” sözcüğü “ve” anlamında kullanılmıştır. Yani bu örnekteki “ile” bağlaç görevindedir.
Edat ile ilgili cümleler
Aşağıdaki cümlelerde edat görevinde kullanılan “ile”ye örnekler verilmiştir.
Elindeki bezle salonun tozlarını aldı.
Okula, her sabah otobüsle giderken bu sabah taksi ile gitmek zorunda kaldım.
Uzun süredir görüşmeyen iki arkadaş, birbirine hasretle sarıldı.
Elindeki uzun saplı fırçayla evin duvarlarını boyadı.
İş deyimindeki eksikliğimi yabancı dil bilgimle kapattım.
Annem beni, “çocukla çocuk olma” diye uyardı.
Sağlık Bakanı, son gelişmeleri sosyal medya aracılığıyla duyurdu.
Bu spora o kadar ilgi duyuyordu ki adeta futbolla yatıp futbolla kalkıyordu.
Çalıştığı yeri telefonla arayıp işe gelemeyeceğini söylemiş.
Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ü saygı ve özlemle anıyoruz.
Bağlaç ile ilgili cümleler
Aşağıdaki cümlelerde bağlaç görevinde kullanılan “ile”ye örnekler verilmiştir.
Eline bezi aldı, salonla yatak odasının tozlarını temizledi.
Son yapılan zamların ardından öğretmenlerle doktorların maaşları arttı.
Romanla hikâye, edebiyatımızda Tanzimat Dönemi’nde girmiştir.
Doğduğu kentle yaşadığı kent arasında yıllarca gidip geldi.
Sağlık Bakanı ile Milli Eğitim Bakanı, yeni kararları ilan etmek için basın mensuplarının karşısına çıktı.
Bu tarihi şehir, Asya ile Avrupa’nın arasında bir inci gibi uzanıyor.
Öğretmen, ders esnasında Nisa ile Kerem’i tahtaya kaldırdı.
Gömleğiyle ayakkabısı muhteşem bir uyum içindeydi.
Yazar, şiirle tiyatro türlerinde kaleme aldığı eserlerinde büyük bir başarı yakalamıştı.