İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
Kübizm 1910’lu yıllarda, ekspresyonizme tepki olarak daha çok resim ve şiirde ortaya çıkan bir akımdır. İspanyol ressam Picasso tarafından resimde başlatılan akım, öteki sanat dallarıyla edebiyata da yansımıştır. Kübizmi benimseyen sanatçılar, o güne dek benimsenen tüm akımların yarattığı anlayışları sarsmak istemiş ve nesnelerin doğal düzenlerini bozarak onları farklı açılardan göstermişlerdir. Kübist sanatçılar, hacim değerlerini, gri ve kahverengi ahengi içinde ele alarak eşyaların geometrik yapılarını ön plana alırlar.
Kübizm Akımının Genel Özellikleri
- Olayları duygularla karşılaştırarak mantık ve muhakemeden uzaklaşıp sanatçı izlenimlerine dayanarak anlatırlar.
- Kübizmde kişi ve nesnelerin özü, bilinçaltının sırları yansıtılmak istenmiştir. Kübist şair, dış dünyayı izleyip olup bitenleri iyi saptamak zorundadır. Onlara göre dünyadaki küçük olayları ve anlamları yakalamak gerekir. “Söylenmemiş olanı’, “görülmemiş olanı” gün ışığına çıkarmak, aklın değil düş gücünün yapacağı iştir
- Kübizm, biçimsel anlatım olarak düzenli olmaktan uzaklaşıp her türlü yeniliğe açık olmuş, noktalama işaretlerini kaldırmıştır.
Edebiyatta Kübizmin İlke ve Nitelikleri
Akıl ve mantık perspektifinin reddi: Kübizm görülmemiş söylenmemiş bir gerçekçiliğin peşindedir.
Şiirde görselliği önemseme: Kübist şiir, resim sanatı ile yakından ilgili olduğundan büyük ölçüde görsel bir niteliktedir.
Varlığı bir bütün olarak kavrama: İnsan, doğa ve eşyanın ne sadece dış görüntüsü ne de sadece iç görünüşü; ne sadece olay, ne sadece duygu hepsi bir arada ve iç içe verilir.
Dilde yeni bir söyleyiş içinde olma: Sözcükler sadece sözlük anlamları veya bilinen yan anlamlarının dışında en derin veya en uzak anlamlarıyla kullanılır. Söz dizimi, anlam mantığı bozulur.
Şekil ve unsurlarını bozma: Kübizm şiirin şeklinde her türlü yeniliğe açıktır. Düzenli mısra yapısı olmadığı gibi noktalama işaretleri de kullanılmaz.
Kübizm Akımının Temsilcileri
Pablo Picasso
Georges Brague
Juan Gris
Fernand Leger
Kübizm, Türk edebiyatında çok etkili olmamıştır. Ancak dize kırmaları, noktalama işaretlerini kullanmamaları bakımından Asaf Halet Çelebi, Cahit Külebi’nin şiirleri kübizme örnek sayılabilir.