Mahmut Makal Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Hayatı

Mahmut Makal, 1930 yılında Aksaray ilinin Gülağaç ilçesi Demirci kasabasında doğdu. 1943 yılında İvriz Köy Enstitüsü’ne başladı. 1947’de İvriz Köy Enstitüsünü bitirdikten sonra 6 yıl köy öğretmenliği yaptı. 1950 yılında öğretmenlik yıllarındaki gözlemlerini Bizim Köy adlı bir kitapta yayınlayarak büyük yankı uyandırdı. Köy Edebiyatı akımının başlangıcı olarak anılan bu kitap nedeni ile tutuklanıp bir süre cezaevinde kaldı. Öğretmenlikten sonra 1953 yılında Ankara Gazi Enstitüsü’ne girdi ve o yıllarda Fransa’da Avrupa Sosyoloji Merkezine araştırma yapmaya gitti. 1971-1972 yılları arasında Bizim Köy Yayınları’nı yönetti. 1972 yılında Venedik Üniversitesi’nde Türk Dili ve Edebiyatı dersleri verdi.  Makal 1967’de UNESCO tarafından dünya gençliğine örnek insan olarak seçildi. 10 Ağustos 2018 tarihinde Ankara’da hayatını kaybetti.

Mahmut Makal Edebi Kişiliği

• Mahmut Makal, edebiyat hayatına şiirle başlamıştır. İlk şiirleri “Türk’e Doğru” ve “Köy Enstitüsü” dergilerinde yayımlanmıştır.
• “Bizim Köy” adlı eseri ile “köy edebiyatı” akımını başlatan kişi olarak kabul edilmiştir.
• Fakir Baykurt, Talip Apaydın, Mehmet Başaran gibi sanatçıları köy edebiyatı yönüyle etkilemiştir.
• Köy yaşamını, gerçeklerini ve zorluklarını toplumsal-bireysel açıdan ele almıştır.
• 1967’de UNESCO tarafından dünya gençliğine örnek insan olarak seçilmiştir.
• Eserlerinde hikâye, anı, mektup, günlük, gezi, röportaj gibi türler iç içedir.
• Sanatçı, eserlerinde yalın ve etkileyici bir dil kullanmış, bazı eserleri pek çok dile çevrilmiştir.
• Köy, kasaba ve eğitim sorunlarını “Memleketin Sahipleri”, “Kalkınma Masalı”, “Bu Ne Biçim Ülke” gibi kitaplarda dile getirmiştir.
• Mahmut Makal’ın en önemli eseri 1977’de TDK Gezi Ödülü’ne layık görülen “Bizim Köy”dür. Eser, yazarın öğretmenlik yaptığı Nurgöz köyü ile ilgili gözlemlerinden oluşmaktadır. Yazar, önce Varlık dergisinde belli aralıklarla röportaj, öykü, fıkra, anı, günlük gibi türlerin bir arada olduğu köy notlarına yenilerini de ekleyerek 1950’de “Bizim Köy” adıyla roman biçiminde yayımlamıştır.

Mahmut Makal’ın Eserleri

Roman
Bizim Köy
Memleketin Sahipleri
Köye Gidenler
Kuru Sevda
İplik Pazarı
Ötelerin Havası
Halktan Ayrı Düşenler
Köpeksiz Köy
Açlık Pınarı
Bir İşçinin Günlüğünden

Deneme – İnceleme
Köy Enstitüleri ve Ötesi
Bozkırdaki Kıvılcım Enstitüler
Deli Memedin Türküsü
Yeraltında Bir Anadolu
Hayal ve Gerçek
Bu Ne Biçim Ülke
Kalkınma Masalı