Hayatı
HayatıNaili, 17. yüzyılda yaşamış divan şairlerindendir. Doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Asıl adı Mustafa Çelebi olan şair, kimi tezkirelerde Piri-zade olarak tanıtılır. Bunun nedeni, babasının maden katiplerinden Piri Halife olmasıdır. Hayatı ve yaşamı hakkında detaylı bilgi bulunmamaktadır. İyi bir örenim görerek Arapça ve Farsça öğrenmiştir. Yine tezkirelerden öğrendiğimiz kadarıyla babası gibi maden katipliği yapmıştır. Devrin önemli sadrazamlarına kasideler yazmasına rağmen, devlet kademesinde yüksek rütbelere gelememiştir. Hayatının son devirlerinde bir sadrazamın hışmına uğrayan Naili, Edirne’ye sürgün gönderilmiştir. Daha sonra affedilerek İstanbul’a dönmüş, 1666 yılında İstanbul’da vefat etmiştir.
Naili Edebi Kişiliği
- Naili, 17. yüzyıl divan edebiyatı şairlerindendir.
- Edebiyat tarihimizde Naili Kadim olarak anılır.
- Arapça ve Farsçayı çok iyi bilen Naili’nin bu dillerin edebiyatına da hâkim olduğu anlaşılmaktadır.
- Eserlerinde sık sık hastalıklardan bahseden şair, hassas, kırılgan bir ruh yapısına sahiptir.
- Sebkihindi üslubunu ilk defa uygulamış, bu açıdan divan şiirinde çığır açmıştır. Şiirlerinde bu üslubun bütün özelliklerini barındırır.
- Şiirlerinde tasavvufi unsurlara yer vermiştir. Naili şiirlerini tam anlamıyla anlayabilmek için tasavvufi düşünceye de hâkim olmak gereklidir.
- Geniş bir hayal gücüne sahiptir.
- İsmeti gibi, Neşati, gibi asrın diğer şairlerine nazireler söylemiştir.
- Şiirlerinde dış ortam yerine insanın iç dünyasına yönelmiştir.
- Söz güzelliğinden ziyade anlam derinliğini öne çıkarır.
- Dili süslü ve ağdalıdır.
- Şarkı türündeki eserlerinde halkın anlayabileceği bir dil kullanmış, bu alanda da maharetli olduğunu göstermiştir.
- Kendisinden sonra gelen Nedim ve Şeyh Galip gibi büyük şairleri etkilemiştir.
Naili’nin Eserleri
Divan
