Hayatı
Refik Halid Karay, 15 Mart 1888 günü İstanbul’un Beylerbeyi semtinde doğdu. Babası Mehmed Halid Bey, o yıllar Maliye baş veznedarıydı. Annesi ise Kırım giraylarından Nefise Ruhsar Hanım’dır. Yazarın çocukluk ve gençlik yılları yazları Erenköy, kışları ise Şehzadebaşı ve Beyazıt semtlerinde geçmiştir. Refik Halid öğrenim hayatına evde başlamıştır. İlk öğretmeni dayısı İhsan Bey olmuştur. Daha sonra ise kışları Vezneciler’de Şemsülmaarif Mektebi’ne yazları ise Göztepe’deki Taş Mektep’e devam etmiştir. On iki yaşındayken Galatasaray Lisesi’nin yatılı bölümüne verilmiştir. Liseyi bitirdikten sonra hukuk eğitimi almış ardında da Servet-i Fünun dergisinde yazarak gazetecilik hayatına başlamıştır. Bir süre Tercüman-ı Hakikat’te çalıştıktan sonra “Son Havadis” isimli bir gazete çıkarmış, hayatının önemli bir bölümü gazetecilik ile geçmiştir. “Kirpi” takma adıyla İttihat ve Terakki yönetimine ağır eleştirilerde bulunmuş ve 1913 yılında önce Sinop’a ardında da Çorum’a sürgüne gönderilmiştir. Sürgün hayatından sonra İstanbul’a dönmüş ancak bu sefer de Kurtuluş Savaşı esnasındaki yazıları nedeniyle yüz ellilikler listesinde yer almış ve 1922 yılında Beyrut’a sürülmüştür. 1933 yılında cumhuriyetin 10. Yılı nedeniyle affedilmiş ve yurda dönerek yazılarına devam etmiştir. Türk edebiyatının en orijinal yazarları arasında yer alan Refik Halid Karay, 1965 yılında İstanbul’da hayatını kaybetmiştir.
Refik Halid Karay Edebi Kişiliği
- Sanat hayatına Fecriati topluluğunda başlamış, daha sonra Millî Edebiyat akımına katılmıştır.
- Millî Edebiyat’ın önemli hikâye ve roman yazarlarındandır.
- Kuvvetli bir gözlem, tasvir ve tahlil yeteneği vardır.
- Realizm akımından etkilenmiştir.
- Romanlarında Türk toplumunun son yüzyılda geçirdiği siyasi ve sosyal değişmeleri, bozulan insan davranışlarını ve yapıyı ele almıştır.
- Romanlarında “bey, paşazade, mirasyedi, züppe, alafranga” gibi tiplere yer vermiştir.
- İnsanların kurnaz, sinsi, menfaatçi yönlerini mizahi bir dille anlatmıştır.
- Eserlerinde sade bir dil kullanmıştır.
- Zengin ifade tarzı, sade ve akıcı bir üslubu vardır.
- Türkçeyi en iyi kullanan yazarlardan biri kabul edilir.
- “İstanbul’un İç Yüzü” adlı romanında İttihat ve Terakki Fırkasını ve bu partinin I. Dünya Savaşı sırasında desteklediği savaş zenginlerini eleştirmiştir.
- “Sürgün” adlı romanında sürgün hayatı çekmek zorunda kalan ve yaşadığı acılar yüzünden hayatı son bulan Hilmi Efendi’yi anlatmıştır.
Refik Halid Karay’ın Eserleri
Roman
Sürgün
Nilgün
Çete
Bugünün Saraylısı
Kadınlar Tekkesi
İstanbul’un İç Yüzü
Anahtar
Bu Bizim Hayatımız
Yezid’in Kızı
Yer Altında Dünya Var
Karlı Dağdaki Ateş
Dört Yapraklı Yonca
Sonuncu Kadeh
İki Bin Yılın Sevgilisi
Ekmek Elden Su Gölden
Yüzen Bahçe
İki Cisimli Kadın
Hikâye
Memleket Hikâyeleri
Gurbet Hikâyeleri
Hiciv – Mizah
Kirpinin Dedikleri
Sakın Aldanma İnanma Kanma
Guguklu Saat
Agop Paşa’nın Hatıraları
Ay Peşinde
Tanıdıklarım
Anı-Fıkra-Günce
Bir İçim Su
Üç Nesil Üç Hayat
Bir Avuç Saçma
İlk Adım
Anı
Bir Ömür Boyunca
Minelbab İlelmihrab
Oyun
Deli
